JAMES CONNOLLY
socjalista, patriota, męczennik za sprawę wolnej irlandii

 

Urodził się w Edynburgu w 1868 r., w biednej rodzinie irlandzkich katolików. Porzucił szkołę mając 11 lat i zaczął pracować. Nie zrezygnował jednak z samokształcenia, do tego stopni, że stał się wkrótce jednym z najwybitniejszych teoretyków irlandzkiego socjalizmu. Studiował m.in. dzieła Marksa i innych ówczesnych myślicieli. Patriotyzm wpajał mu wuj związany z grupą Fenian,.

Mając 14 lat, na podstawie sfałszowanych danych wstąpił do armii brytyjskiej i stacjonował w Dublinie. To właśnie wtedy poznał swoja przyszłą żonę, Lilly, która była protestantką z hrabstwa Wicklow. W 1890 r. Wrócił do Edynburga gdzie zaczął organizować tamtejszy ruch robotniczy, który przerodził się w związki zawodowe. Sześć lat później znalazł się ponownie w Irlandii, gdzie miał serie wykładów propagujących idee socjalistyczną, propagował ją zresztą także w USA i Szkocji. Podczas swojego pobytu w Irlandii założył Irlandzką Republikańską Partię Socjalistyczną. Organem prasowym tej partii stał się „Workers’ Republic”. Connolly stworzył własną ideologie socjalistyczną, która przedstawił w dziele „Labour, Nationality and Religion”, w której dowodził, iż Irlandczycy mają prawo być socjalistami będąc jednocześnie gorliwymi członkami Kościoła. Co było wówczas zjawiskiem powszechnym w Irlandii. Inne jego dzieła to „Labour in Irish History” i „The Re-conquest of Ireland”.

W 1910 r. wrócił do Irlandii i założył kolejną partię Socjalistyczną Partię Irlandii (SPI), wraz z ludźmi z Belfastu Irish Transport and General Workers’ Union, działał wśród dokerów, marynarzy i strażaków. Udało mu się nawet pokierować strajkiem i uzyskaniem podwyżek dla tych grup. Później założył Textile Workers’ Union. Connolly razem z Jimem Larkinem współorganizował w oparciu o związki zawodowe, Irlandzką Partię Pracy, która zaczęła odgrywać dużą role w życiu robotników irlandzkich.

W Belfaście Connolly stał się kontrowersyjną osoba w 1914 r., kiedy to otwarcie potępił udział w wojnie, jako brudnej wojnie imperialistycznej. Znalazł się wkrótce w Dublinie, gdzie zastąpił Larkina, który udał się do USA. Connolly uważał, że wielkimi przegranymi tej wojny będą robotnicy, niezależnie po której stronie barykady będą stać. Starał się, poprzez pomoc robotników niemieckich, doprowadzić do powstanie anty brytyjskiego.

W 1916 r. Będąc wpływowym przywódcą robotniczym, został mianowany nowym komendantem Irlandzkiej Armii Obywatelskiej. Jego towarzysze przekonali go aby aktywnie włączył się do Powstania Wielkanocnego, które uderzało w Brytyjczyków. Ustalił, iż razem z Irlandzkim Bractwem republikańskim wzniecą walki powstańcze w Dublinie. Connolly brał udział w walkach, w których został ranny w nogi. P.Pearse – jeden z przywódców powstania – określił go jako „wiodący mózg oporu wobec Brytyjczyków”.
Anglicy wydali na niego wyrok śmierci, wykonano go rozstrzeliwując Connolly’ego przywiązanego uprzednio do krzesła. Śmierć przywódców powstania, zwłaszcza popularnego Connolly’ego doprowadziła do wielkiej niechęci Irlandczyków do rządów angielskich.

Obecnie dla większości Irlandczyków nazwisko Connolly’ego kojarzy się z nazwą ulic, szpitali, koszar, stacji kolejowych.