Wiatr buszujący w jęczmieniu – obsada i nagrody

Film Wiatr buszujący w jęczmieniu zdobył Złotą Palmę podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes w 2006 roku oraz Europejską Nagrodę Filmową w tym samym roku. Jest to dramat wojenny nad którego powstaniem czuwał znakomity reżyser- Ken Loach a twórcą scenariusza był Paul Laverty. Oprócz takich aktorów jak: Cillian Murphy (Damien), Padraic Delaney (Teddy), Liam Cunningham oraz Gerard Kearney, reżyser zaangażował nowicjuszy, osoby nie mające doświadczenia w branży filmowej, by w ten sposób stworzyć realistyczny obraz walczących o niepodległość cywilów.

Wiatr buszujący w jęczmieniu – fabuła filmu
Film opowiada historię młodych Irlandczyków, członków IRA. Jest to również historia walki o wolności narodu, miłości do ojczyzny, a co więcej, związku między braćmi posiadającymi ten sam cel, jednakże wybierającymi całkowicie odmienne sposoby realizacji swoich zamierzeń, co kończy się tragedią.
Zaczynamy oglądać ten film od sceny, w której młodzi mężczyźni grają w hurling. Jest to również pierwszy raz gdy poznajemy jednego z głównych bohaterów o imieniu Damien; bohatera, który zamierza wyjechać do Londynu by pracować jako lekarz. Po meczu, pojawiają się brytyjscy żołnierze, wściekli na Irlandczyków za nieprzestrzeganie zakazu zbiórek publicznych, tutaj gry w hurling. (rys.1) W stanowczy sposób nakazują graczom rozebrać się i podać dane osobowe. Jeden z Irlandczyków, Michael O’Sullivan, sprzeciwia się mówieniu po angielsku i tymże zachowaniem prowokuje żołnierzy do bestialskiego wręcz pobicia, doprowadzającego go do śmierci.

Rys.1 Kadr z filmu The Wind that Shakes the Barley przedstawiająca brytyjskich żołnierzy starających się ukarać młodych Irlandczyków za pogwałcenie ich zasad.

Jakiś czas później, na stacji kolejowej, z której Damien powinien odjechać do Londynu, dochodzi do starcia między brytyjskimi żołnierzami a obsługą pociągu. Świadkiem tego jest Damien a cała sytuacja zmusza go do podjęcia decyzji, która zaważy na całym jego życiu. Mianowicie, młody doktor postanawia zostać w kraju. Co więcej, Damien składa przysięgę wierności Republice Irlandzkiej i zostaje członkiem Irlandzkiej Armii Republikańskiej. Razem z przyjaciółmi trenuje na wzgórzach (rys.2) ale ponieważ wszyscy trenujący muszą się ukrywać, jego przyjaciółka- Sinead, donosi im wiadomości i rozkazy. Z całą pewnością ryzykowne ale i przynoszące korzyści akcje młodych członków IRA, jak zastrzelenie kilku brytyjskich żołnierzy (rys.3) czy wykradanie broni i przestrzeganie zdrajców przed kolejnymi próbami donoszenia sprawiają, że sytuacja w miasteczku rodzinnym Damiena staje się o wiele bardziej poważna. Pojawiają się kolejni, nawet bardziej brutalni żołnierze brytyjscy, którzy penetrują wszystkie domy by ich znaleźć.
Sir John, pracodawca jednego z przyjaciół Damiena, Chrisa Reilly, współpracuje z żołnierzami, dając im namiary na siedziby IRA oraz wskazując na podejrzane według niego osoby. Zastraszając Chrisa, udaje mu się uzyskać informacje dotyczące obecnego miejsca pobytu znacznej grupy członków IRA. W nocy dochodzi więc do ich aresztowania a następnie do tortur, na które najbardziej narażony jest Teddy O’Donovan, brat Damiena. Młody mężczyzna nie wydaje jednak miejsca gdzie ukryli broń tak więc skatowanego odsyłają go do celi, gdzie przetrzymywani są pozostali młodzi Irlandczycy. Tymczasem Damien rozpoznaje w celi Dana, maszynistę z pociągu, którym miał udać się do Londynu. Razem wspominają przemówienie Connolly’ego z 1913 z Dublina. Wkrótce potem kilku więźniów, w tym braciom O’Donovan, udaje się uciec dzięki pomocy młodego żołnierza brytyjskiego o nazwisku Johnny Goldwyn. Jednakże nie wszystkim udaje się zbiec a pozostałym nadal grozi śmierć.

Rys.2 Kadr z filmu The Wind that Shakes the Barley przedstawiający młodych Irlandczyków w drodze na trening.

Młodzi partyzanci odwiedzają więc zdrajcę, Sir Johna, i nakazują mu napisać list do generała Hugh Shuttera, w którym to stwierdza, że on sam zostanie rozstrzelany jeśli któremukolwiek z przebywających w więzieniu mężczyznom zostanie wymierzona kara śmierci. Razem z Chrisem Reilly, zostaje on zabrany na wzgórza gdzie po otrzymaniu wiadomości o śmierci przebywających w więzieniu przyjaciół Damien wykonuje na nich egzekucję.
Po raz pierwszy, lecz niestety nie ostatni, dochodzi między braćmi do konfliktu, gdy w Sądzie Republikańskim Teddy wyraża odmienne niż Damien zdanie w kwestii walk z brytyjskimi siłami. Po częściowo udanej zasadzce na Brytyjczyków Damien, wraz z przyjaciółmi, dociera do domu Sinead, gdzie zastają brytyjskich żołnierzy znęcających się nad całą jej rodziną i podpalających jej dom. (rys.4) Niestety zmuszeni są przeczekać atak, ponieważ nie mają wystarczającej ilości broni by natychmiast się zemścić.

Rys.3 Kadr z filmu The Wind that Shakes the Barley przedstawiający jak Damien z przyjaciółmi przeprowadzają jedną z akcji.

Teddy otrzymuje wiadomość o zawarciu porozumienia w kwestiach politycznych zawartego przez przywódców zwaśnionych narodów. Wszyscy świętują koniec wojny do czasu gdy podczas oglądania filmu o Delegacji Rządowej podpisującej Traktat Pokojowy z Brytyjczykami młodzi Irlandczycy dowiadują się na czym ów traktat ma polegać. Wzburzeni, pełni poczucia zdrady ze strony rządu, który zgodził się na pozostawienie Irlandii jako części brytyjskiego imperium, decydują się kontynuować walkę czemu silnie sprzeciwia się Teddy, starając się przekonać swoich znajomych do zaakceptowania traktatu oraz złożenia przysięgi wierności Koronie Brytyjskiej ponieważ obawia się, że inny wybór może pogorszyć ich sytuację a porozumienie można potraktować jako tymczasowe. Wszelkie okazywanie sprzeciwu co do prawomocności traktatu zostanie ukarane i tego właśnie obawia się Teddy.
Sinead dostarcza telegram z Dublina o zabójstwie kilku ważnych członków IRA a gdy podczas mszy ksiądz namawia do poparcia traktatu i zaniechania walk wielu młodych Irlandczyków, w tym Damien, opuszcza kościół a starającemu się go zatrzymać bratu mówi, że stał się służącym Brytyjskiego Imperium.

Rys.4 Kadr z filmu The Wind that Shakes the Barley przedstawiający atak na rodzinę Sinead.

Brytyjskie ataki i przeszukiwania trwają nadal i w jednym z nich, pewien czas później, zostaje aresztowany Damien. O podanie miejsca ukrywanej broni i wydanie pozostałych członków IRA prosi go Teddy, który opowiedział się za traktatem a tym samym przyjął się w szeregi wojska broniącego Wolnego Państwa Irlandzkiego. Jednakże nawet błagania brata nie zmieniają zdania Damiena, który nie zamierza wydać swoich przyjaciół nawet za cenę śmierci. Pisze więc pożegnalny list do Sinead, o którego wręczenie prosi brata.
Następnego dnia Damien zostaje rozstrzelany na rozkaz, który pada z ust Teddy’ego co jednakże jest najtrudniejszą rzeczą jaką musiał on wykonać w swoim życiu.

Dla wszystkich osób, które nigdy nie interesowały się konfliktami Irlandzkimi ten film dał możliwość odkrycia dosyć interesującej i tym samym intrygującej historii.

Rys.5 Reżyser, Ken Loach.

Jednakże filmowcy zmuszają nas do zauważenia innego problemu; problemu dotyczącego wewnętrznych przemian w Irlandii Północnej wywołanych takimi problemami jak chciwość, zdrada, brak broni i organizacji. Film miał duży wpływ na osoby, które go widziały, zwłaszcza na młodych Irlandczyków, którzy zdali sobie sprawę z tego, że to co teraz mają zawdzięczają właśnie takim osobom jak główni bohaterowie. Reżyser podjął się zrealizowania filmu o niewyobrażalnie trudnym i bolesnym temacie, który nadal drzemie w sercach wielu Irlandczyków. Pomimo uznania tego filmu za kontrowersyjny, przed młodymi Irlandczykami otworzyła się nowa droga pozwalająca im na mówienie głośno na tematy, które do niedawna jeszcze były tematami tabu.

mgr Małgorzata Wójcik