Wzgórze królów i władzy nad Irlandią – TARA, hr Meath

 

Szeroko znanym miejsce na całym świecie jest wzgórze Tara w hrabstwie Meath. Leży na zachód od drogi N3 łączącej Navan z Dublinem, w odległości około 8 km do Navan. Pierwsze skojarzenie to „Przeminęło z wiatrem”, w którym unieśmiertelniono tę nazwę. Wzgórze Tara to pradawne miejsce rezydencji wysokich królów Irlandii. Irlandzka nazwa to Teamhair na Rí co oznacza „Wzgórze Królów”. Na wzgórzu znajdują się pozostałości ponad dwudziestu zabytków z czasów prehistorycznych. Samo zwiedzanie Tary dla laika może być nieco rozczarowujące, dwa małe wzniesienia, z kolistymi wałami ziemnymi, i niewiele więcej.
Dokładnie na temat dziejów Tary informuje centrum turystyczne Hill of Tara Visitors Centre gdzie zobaczyć można film pokazujący specyfikę miejsca, znajdujące się w przylegającym do wzgórza dawnym kościele. Właśnie z Tary pochodzi jedno z najpiękniejszych znalezisk, Brosza z Tary znajdująca się w Muzeum Narodowym w Dublinie. Ślady osadnictwa na Tarze sięgają neolity i szacowane są na 5 tys. lat wstecz. Szerzej mówi się o Tarze od czasów legendarnego króla Cormaca Mac Airt panującego w III w., jednak jest pewne, iż charakter religijny miejsce to posiadało już znacznie wcześniej. Zabudowa wzgórza nie przetrwała do naszych czasów, jedynie po wielkości i rozbudowanej formie konstrukcji ziemnych jakie można podziwiać, możliwe jest dzisiaj odtworzenie roli jaką to miejsce odgrywało w dziejach.
Św. Patryk przybył na Tarę chcąc ochrzcić króla Laoire’a, co mu się zresztą udało. Tara była niewątpliwie miejsce o ogromnym wpływie polityczny, jako centrum administracyjne i religijne. Stopniowo traciła swoje kultowe znaczenie i stała się świecką rezydencją władców od czasów chrystianizacji. Ostatnim Wysokim Królem, który na niej rezydował był Mael Shechlainn, który opuścił wzgórze w 1022 r.
Po stuleciach zapomnienia odwołano się do Tary jako miejsca dziedzictwa historii Irlandii, postawiono obelisk upamiętniający bitwę powstańców w 1798 r., którzy obozowali na wzgórzu i zostali zaatakowani i pokonani przez Anglików. Daniel O’Connell w 1843 r. zgromadził tutaj setki tysięcy ludzi w proteście przeciwko Aktowi Unii z Anglią. Tara postrzegana jest jako odwołanie do korzeni tożsamości narodowej Irlandczyków. Obecnie trwa wielka publiczna dyskusja nad przebiegiem autostrady M3 w odległości zaledwie 1,2 km od wzgórza. Projekt ten budzie ogromne oburzenie w dużej części społeczeństwa, gdyż istnieje realne niebezpieczeństwo dokonania zniszczeń w trakcie prac ziemnych prowadzonych nie tylko na trasie samej autostrady, ale i okolicy.

Na wysokości centrum turystycznego znajduje się Ráith na Seanadh (Fort Synodów), gdzie odkryto wyroby rzymskie z pierwszych wieków naszej ery. Nazwą nawiązuje do synodów kościelnych jakie się tu odbywały we wczesnym średniowieczu. Fort ten został w dużej części zniszczony na początku XX w., kiedy to grupa brytyjskich Żydów poszukiwała tu Arki Przymierza i rozkopała wzniesienie. Arki nie znaleziono, ale wydobyte inne przedmioty pozwoliły poszerzyć znacznie wiedzę na temat tego miejsca. W południowej części wzgórza znajduje się kolisty fort z epoki żelaza, mający prawie 1000 m. średnicy. Zwany jest Ráith na Rig ( Ráth na Ríogh – Fort Królów) jest najbardziej eksponowanym miejscem Tary. Na północnym krańcu bliżej wejścia od strony centrum informacyjnego, znajduje się Dumha na Ngiall (Kopiec Zakładników). Jest to najstarsza część wzniesienia, gdzie znajduje się mały grobowiec korytarzowy (zamkniemy kratą), w którym mały korytarz wzmocniony kamieniami zdobią wzory geometryczne. Korytarz prowadzi do małej komory grzebalnej. Datowany jest na około 1800 r. p.n.e., odkryto w nim szczątki około 40 osób, liczne ozdoby i przedmioty codziennego użytku. Nazwę bierze od legendy mówiącej, iż król Cormac miał tutaj trzymać zakładników z Connachtu. W centralnej części fortu leżą dwa połączone ze sobą wałami ziemnymi koliste forty. Bardziej na zachód wysunięty jest Teach Chormaic (Dom Cormaca) składający się z dwóch wałów ziemnych. W jego centrum stoi najbardziej znany w Irlandii symbol falliczny Lia Fáil (Kamień Przeznaczenia), który pierwotnie stał bliżej Kopca Zakładników. W jego pobliżu postawiono obelisk upamiętniający poległych 400 powstańców z 1798 r., których w tym miejscu pochowano. Kamień uznawany jest za miejsce koronacyjne królów. Jedna z wersji tłumaczy jego falliczny kształt dążeniem do płodności o obfitości jaka winna sprzyjać królowi. Inna wersja podaje, iż królowie byli w tym miejscu koronowani, a kamień miał trzykrotnie zaryczeć, gdy król był zaakceptowany. Z Domem Cormaca łączy się drugi fort zwany Forradh (Królewskie Miejsce), który mógł stanowić teren rezydencji królewskiej. Na południowym stoku wzgórza znajdują się kolejne ziemne pozostałości fortu nazywane Ráth Laoghaire (Fort Króla Laoghaire’a). Legenda mówi, iż król został tutaj pochowany w pełnej zbroi i na stojąco. Na północ od Fortu Synodów i centrum informacyjnego znajdują się kolejne obiekty kompleksu królewskiego Wzgórza Tary. Uwagę zwraca liczący około 230 m. parów o regularnym kształcie nazywany Teach Miodhchuarta (Sala Bankietowa), który wbrew nazwie był raczej drogą prowadzącą do głównej rezydencji niż miejscem biesiadnym. Na północny zachód od Sali Bankietowej znajdują się kolejne obiekty ziemne, Ráth Gráinne (Fort Gráinne) nazwany tak na cześć córki króla Cormaca, był prawdopodobnie grobowcem korytarzowym, lub obiektem mieszkalnym. Claoin-Fhearta (Zapadnięte Okopy) leżą na zachód od Fortu Gráinne i składają się z dwóch części, północnej i południowej. Podania mówią, iż doszło tu m.in. do zabicia z królewskiego rozkazu 30 księżniczek Tary.