FERMANAGH – IRLANDZKIE MAZURY

 

Irlandia ma do zaoferowania wiele atrakcji, jedna z nich jest aktywny wypoczynek nad jeziorami. Można wiele miejsc polecić, jednak za krainę jezior uważane jest hrabstwo Fermanagh w Irlandii Północnej.

Fermanagh to teren rolniczy, zdominowany jest prze dwa jeziora, które dzielą teren hrabstwa na wschodnia i zachodnia część. Jeziora Lower Lough Erne na północy i Upper Lough Erne na południu to wizytówka regionu. Ciągną się one na długości około 70 km. Pomiędzy nimi, na południowym brzegu Lower Lough Erne leży stolica hrabstwa Enniskillen. Oprócz tych dwóch największych jezior, w hrabstwie znaleźć można wiele mniejszych, stąd też Fermanagh uchodzi za hrabstwo jezior coś co możemy porównać do polskich Mazur.

Najwięcej zabytków na tym terenie związanych jest z tzw. Plantacją czyli masowym osiedlaniu protestantów angielskich i szkockich na terenie Irlandii Północnej, co prowadziło do rugowania katolików. Najbardziej widoczne ślady tych działań to liczne zamki, zwłaszcza nad jeziorami Erne, takie jak Coole, Tully, Belfour, Archdale, a także zamek w Enniskillen. Najbardziej znana atrakcją hrabstwa są. przede wszystkim liczne jeziora i znakomite warunki do wędkowani i wypoczynku nad wodą w tym przede wszystkim Lower Lough Erne.

Nazwa stolicy hrabstwa oznacza „Wyspę Kathleen”. Leży na naturalnej wyspie na rzece Erne łączącej jeziora, na południe od Lower Lough Erne. Pierwotnie osada była siedzibą rodu Maguire, którzy zamieszkiwali tutejszy zamek. Od czasu przejęcia hegemonii w Ulsterze przez Anglików, miasto stało się na wskroś unionistyczne. W czasie walk z Jakobitami, protestanci z Enniskillen stali się przykładem męstwa i wierności Wilhelmowi Orańskiemu. W dowód uznania ten ostatni uczynił z pułku ochotników z Enniskillen swoją straż przyboczną. W wyniku Traktatu z 1921 r. hrabstwo znalazło się w składzie Irlandii Północnej. Wielu mieszkańców nie zaakceptowało takiego stanu rzeczy, stąd też zawsze był silny w hrabstwie ruch republikański i sympatie do IRA. W 1981 r. członkiem parlamentu brytyjskiego, głosami wyborców z Fermanagh został wybrany Bobby Sands, odsiadujący wyrok ochotnik IRA, który prowadził wówczas głodówkę protestacyjną w więzieniu w Maze pod Belfastem. Pomimo zostania posłem, władze brytyjskie pozostały głuche na żądania głodujących i Sands, po 66 dniach głodowania zmarł. W 1987 r. IRA dokonała krwawego zamachu w Enniskillen podczas Dnia Pamięci ofiar wojen światowych. Zginęło wówczas 11 osób, a 61 zostało rannych.

Na zachodnim krańcu miasta stoi Enniskillen Castle obecnie mieści się w nim muzeum wojskowe. Zamek należał do Maguireów, w XVII w. przejął go Sir William Cole, który bronił miasta przed atakiem katolików w 1641 r., podobnie jak Derry, tak Enniskillen nigdy nie uległo wojskom katolicki. W czasie walk z Jakobitami powstały tu dwa ochotnicze pułki Royal Inniskilling Dragoon Guards i Royal Inniskilling Fusiliers. We wschodniej części miasta znajduje się pomnik pamięci ofiar obu wojen światowych, właśnie w tym miejscu doszło do krwawego zamachu IRA w 1987 r. Na wzniesieniu Forthill, za East Bridge, na wschodnim skaju miasta znajduje się pomnik Cole’ów, dokładniej kolumna poświęcona pamięci Sir Galbraitha Lowry Cole (1772-1842), generała w armii Wellingtona w epoce napoleońskiej.

Miasto jest znakomitą bazą do wypadów na jeziora. Jeziora Erne są wielką atrakcją hrabstwa. Na północy leży Dolne Erne a na południu Górne Erne. Na większym, Lower Lough Erne, na północy znajduje się wiele małych wysepek. Jest to znakomity teren do uprawiania sportów wodny, jak i wędkowania. Na Belle Isle na jeziorze były spisywane m.in. Annały Czterech Mistrzów w XVw. Ciekawostką jest fakt, iż w czasie Wielkiego Głodu w Irlandii, Fermanagh poradziło sobie całkiem dobrze z zarazą ziemniaczaną. Otóż na licznych wysepkach uprawiano ziemniaki, a z racji odcięcia ich od stałego lądu nie przedostała się na nie zaraza. Na Lower Lough Erne znajduje się bardzo wiele wysepek.

Atrakcją są rejsy po jeziorze wyruszające z przystani Round “0”, w Brook Park na północny zachód od miasta, droga A46 na Donegal. Rejsy po jeziorze zahaczają też o wyspę Devenish. Rejs trwa 1,45 godz. Oferuje go Erne Tours, statkiem M.V. Kestrel.

Słynna Devenish Island czyli Wyspa Wołu może się pochwalić pozostałościami klasztoru założonego przez Św. Molasie w VI w. wraz z prawie kompletną, bardzo ładną 30 m okrągłą wieżą z XII w. Uwagę zwraca Wysoki Krzyż stojący nieopodal, ładnie zdobiony. Ten ośrodek monastyczny był ważnym centrum edukacyjnym do czasu najazdu wikingów w 837 r. i ponownym zniszczeniu w 1157 r. W późniejszych latach kościół na wyspie pod wezwaniem Św. Anny spadł do roli kościoła parafialnego. Na wyspę można się dostać promem EHS z Trory Point, małe muzeum na wyspie jest wliczone w cenę biletu.

Ogromne wrażenie na odwiedzających jeziora Lough Erne wywierają liczne zamki – rezydencje lokalnych ziemian wybudowane w pobliżu jezior. Jadąc wschodnim brzegiem Lower Lough Erne, drogą B82, około 15 km na północ od Enniskillen znajdują się ruiny XVII w. zamku Archdale i wspaniałe tereny rekreacyjne. Warto wspomnieć, iż właśnie tutaj w czasie II wojny światowej istniała jedna z baz latających łodzi typu Catalina lotnictwa brytyjskiego (RAF), właśnie stąd wystartowała Catalina, która wytropiła niemiecki pancernik Bismarck, który następnie został zatopiony po długim pościgu

Dużą atrakcją tej okolicy jest Wyspa White, na której znajdują się ruiny opactwa przełomu pierwszego tysiąclecia, zachowane są ściany boczne i portal wejściowy, oraz, największa atrakcja tego miejsc, 8 rzeźb z VI w. kiedy powstało tutaj pierwsze opactwo. Rzeźby przedstawiają Chrystusa, Św. Antoniego i Dawida, ale jest również wizerunek sheila-na-gig, w charakterystycznej pozie eksponującej narządy rodne, której wyobrażenie traktowane jest jako pogański symbol płodności. Zastanawiające jest co ta rzeźba robiła w klasztorze.

Mniejsze jezioro Upper Lough Erne, leżące na południe od Enniskillen jest znacznie mniej atrakcyjne, nie za sprawą krajobrazu, ale ze względu na nieliczne obiekty do zwiedzania. Jezioro posiada bardzo nieregularną linię brzegową i masę malutkich wysepek, znaczna część brzegu jest porośnięta trzciną, lub schodzącym do jeziora lasem. Stąd dostępność do zakamarków Upper Lough Erne jest utrudniony. Na jeziorze można popływać stateczkiem należącym do Share Holiday Village, rejs trwa do 2 godz. Share Holiday Village znajduje się między miejscowościami Lisnaskea i Derrylin, przy drodze B127. W Linaskea, przy sklepie SPAR we wsi należy skręcić w prawo, po około 5 km dojeżdża się do Share Holiday Village.

W Lisnaskea, przy głównej ulicy stoi zamek Belfour, zbudowany w 1618 r. przez Sir Jamesa Belfoura, szkockiego szlachcica osadzonego w Irlandii. W bibliotece we wsi mieści się małe muzeum etnograficzne. Około 20 km na południe znajduje się znakomicie utrzymana prywatna rezydencja Crom Castle (www.cromcastle.com) należąca od ponad 350 lat do Earlów Erne, istnieje możliwość wynajęcia pokoi w zachodnim skrzydle rezydencji dla kilku osób na minimum tydzień. Uwagę zwraca mała wyspa na jeziorze, której znaczną część zajmuje baszta. Jest to Crichton Tower na Gad Island, wieża zbudowana jako obserwatorium astronomiczne w 1847 r. podczas Wielkiego Głodu. W ten sposób organizowano prace interwencyjne dla głodującej ludności, aby w zamian za pracę mogli nabyć żywność. Można się wybrać na wysepkę wypożyczoną łódką.

Wakacje nad jeziorami to nie tylko żeglowanie czy pływanie motorówką, ale i wędkowanie, a przede wszystkim znakomity wypoczynek na łonie przyrody. Warto wyruszyć do fermanagh na kilka dni.